Çizgiler; yol gösterir, hayat kurtarır!

SU BAZLI YOL ÇİZGİ BOYASI UYGULAMA KILAVUZU

Su bazlı yol çizgi boyası avantajları Akrilik su bazlı yol çizgi boyaları yanıcı değildir ve atmosfer sıcaklığında uygulanabilir. Ayrıca yol çizgi ile ilgili UOB (Uçucu Organik Bileşikler) emisyonlarını %90'a kadar düşürme potansiyeli sunmaktadır. Düşük çevresel etkisi ve yüksek iş güvenliği, mükemmel yol performansı ile birleştiğinden, su bazlı yol çizgi boyaları tercih edilen bir yatay işaretleme veya başka bir deyişle yol çizgi çözümü haline gelmektedir. Ancak su bazlı oluşu ve çabuk kuruma özelliği nedeniyle solvent bazlı boyalara göre farklı taşıma, uygulama ve temizlik yöntemleri gerektirmektedir. Su bazlı akrilik yol çizgi boyalarının kullanımı hem topluma hem de bu boyaları kullananlara çeşitli avantajlar sağlamaktadır:  Daha düşük Sağlık ve Güvenlik riski.  Solvent bazlı boyalara oranla daha düşük solvent emisyonu.  Hem tip I hem de tip II yol çizgilerinde mükemmel performans.  Uzun vadeli maliyet-etkin yol işaretleme çözümü. Eğer ilk kez su bazlı yol çizgi boya uygulaması yapılacaksa, bu uygulama kılavuzunun işinizi kolaylaştıracağını ve başarılı olmanıza yardımcı olacağını umuyoruz. İyi yönetildiği sürece su bazlı boya uygulaması ve temizliği zor değildir. Daha önce solvent bazlı boya uygulaması yapılmış olsa bile, su bazlı boyanın kendine has özellikleri nedeniyle uygulamasında ve ekipman özelliklerinde farklılıklar mevcuttur. Sorunsuz bir uygulama ancak doğru kullanım şekli ile mümkün olacaktır. Su bazlı boya kullanımı konusunda tecrübe sahibi olsanız dahi bu kılavuzun bilgi birikiminizi arttıracağını ve size katkı sağlayacağına inanıyoruz. Bu kılavuzda su bazlı boyaların en verimli ve etkili şekilde kullanımı ve olası problemlerin daha oluşmadan önlenmesine yönelik çeşitli öneriler ve pratik ipuçları sunuyoruz. Depolama önerileri 1. Boya tenekeleri veya kullanılıyorsa IBC'ler direk güneş ışığı almayacak şekilde depolanmalıdır. 2. Boya tenekeleri veya kullanılıyorsa IBC'lerin depolandığı depo sıcaklığı 5°C ila 35°C arasında olmalıdır. 3. Boya üreticisi tarafından belirtilen raf ömrü dolmuş boyalar kullanılmamalıdır. Aksi takdirde kuruma performansı ve cam küreciği tutunması azalabilir. Boya döngüsü Ekipman ve kullanım Solvent bazlı yol çizgi boyaları uygulamasında kullanılan birçok ekipman, boya tesisatları uygun olmadığından su bazlı yol çizgi boyası kullanımına elverişli değildir. Boru, boru bağlantı elemanları, valfler, boya tabancası iç hatları (iğne, meme, hava başlıkları, vb.) gibi parçaların imalatında yaygın olarak kullanılan; pirinç, bakır, demir, alüminyum ve özellikle siyah ve/veya galvanizli çelikler zaman içerisinde su bazlı boyanın içeriğinde bulunan alkalin ile tepkimeye girerek belirtilen alaşımları eritecek, konsantrasyonları yeterli seviyede yükseldiğinde ise boya kalınlaşacak ve en sonunda jelleşecektir. Bu gerçekleştiğinde filtrelerde katılaşmış boya, tamamen tıkanmış boya hatları, valfler ve çok daha kötü sonuçlar ile karşılaşılabilecektir. Bu nedenle ekipmanın su bazlı boya ile doğrudan temasta bulunan her yüzeyi — örneğin borular, boru bağlantı elemanları, valfler, eşanjörler ve boya tabancalarının iç parçaları — 304 kalite veya üzeri paslanmaz çelikten imal edilmiş olmalıdır. Zaman zaman paslanmaz çelik malzeme yerine siyah sacdan imal edilmiş boya tanklarının, iç yüzeylerinin çift komponentli epoksi ile kaplanması söz konusu olabilmektedir. Bu tarz kaplamaların en fazla bir veya iki sene içerisinde özelliğini kaybedeceği unutulmamalıdır. Bu sebeplerle ilave maliyet getirecek olmasına rağmen paslanmaz çelikten imal edilmiş boya tanklarının tercih edilmesini önermekteyiz. Ek olarak, belirli türlerdeki plastik boru ve bağlantı elemanları ile kauçuk hortumlar da kullanılabilir. Ancak bu donanımlar yoğun kullanımda paslanmaz çelik kadar uzun ömürlü olmayacaktır. Hali hazırda kullanılmakta olan ekipman, özel olarak su bazlı boya kullanımı için imal edilmediyse, kısmi ya da daha büyük boyutlu modifikasyonlar gerektirebilir. Oluşabilecek büyük problemlerin önüne geçmek için, boya uygulaması öncesinde mutlaka ekipmanınızın hangi tip malzemelerden imal edilmiş olduğunu kontrol edin. Su bazlı boyaların kendine has karakteristiklerinden dolayı solvent bazlı boyalar ile aynı oranda uygulanabilmesi için; boya tabancasına gelen boyanın hacimsel olarak daha fazla olması gereklidir. Çoğu eski yol çizgi makinası boya hattı ½” ölçüsünde boru, boru bağlantı elemanı, valf ve hortum kullanmaktadır. Bu durum su bazlı boyayı kısıtlamakta ve hacmini düşürmektedir. Çözüm yukarıda belirtilen tüm donanımların ¾” ölçü ile değiştirilerek, boya tabancasına gelen su bazlı boya hacminin arttırılarak aynı püskürtme oranının elde edilmesidir. Su bazlı yol çizgi boyasının yoğunluğunun genellikle solvent bazlı boyalara göre daha yüksek olduğu, bundan dolayı yaklaşık %10 daha az püskürtme ile (mikron) aynı çizgi kalınlığının yakalanacağı unutulmamalıdır. Su bazlı boya ile doğrudan temas eden yüzeylerin paslanmaz çelikten imal edilmiş olması kaydıyla, her türlü sprey ekipmanı ile su bazlı yol çizgi boyası uygulaması yapılabilir. Ancak havasız (airless) sistemi; basınçlı sisteme nazaran daha keskin çizgiler elde edilmesi ve yüksek boya hacmi sağlaması, herhangi başka bir diğer ekipman ile karşılaştırıldığında en hızlı uygulama oranına sahip olması gibi nedenlerle yaygın olarak tercih edilmektedir. Ancak basınçlı tip ekipmanlar, daha az maliyetlidir. Ayrıca hatalara karşı daha müsamahakar ve daha az meme tıkanması sorununa neden olmaktadır. Su bazlı yol çizgi boyaları, basınçlı sistemlerde solvent bazlı yol çizgi boyalarına oranla biraz daha yüksek tank ve püskürtme havası gerektirmektedir. Ancak havasız (airless) sistemlerde daha düşük pompa basıncı ve daha küçük ölçüdeki memeler uygun olmaktadır. Yol Makina olarak su bazlı boyalar ile direk havasız boya tabancalarının kullanımını önermekteyiz. Direk havalı boya tabancaları, memelerin ve hava başlıklarının daha çabuk kurumasına imkan vermekte, sonuçta tıkanmalara neden olmaktadır. Bu durum kesik çizgi uygulamasında daha belirgin hale gelmektedir. Bazı boya tabancaları direk havalı, bazılarıysa direk havasız çalışacak şekilde dizayn edilmiştir. (Örnek: Kamber Tabancalar) Eğer çabuk kuruyan bir boya, direk havalı bir boya tabancası ile püskürtülüyorsa, memelerin tıkanmasının kabul edilebilir bir seviyeye düşürülmesi için bazı çözümler bulunmalıdır. Püskürtme durduğunda, tabanca(lar) derhal temizlenmeli ve direk hava üç yönlü valf kullanılarak kapatılmalıdır. Bu şekilde boya tabanca memesine hava akışı kesilmiş olacaktır Memelerin tıkanmasının önlenmesi için ipuçları:  Airless sistemde uygulama birkaç dakikalığına bile durduğunda, nozullar 90° çevrilerek boyanın kuruması ve memeyi tıkaması engellenmelidir.  Meme tutucunun ıslak bir fırça ile ayrıca temizlenmesi de bu sorunu önlemek için yardımcı olacaktır.  Basınçlı sistem uygulamasında, dış nozula su püskürtülmesi yeterli olacaktır.  Boya ile temas eden yüzeylere teflon bazlı sıvı gres sıkılması, kurumuş boyanın yapışmasını önleyecek ve memenin tıkanmasını engelleyecektir. Boya pompaları: Su bazlı boyanın tenekelerden, yol çizgi makinasına aktarılması için düşük akış gerilimli diyaframlı pompalar kullanılmalıdır. Dişli tip veya diğer yüksek akış gerilimli pompalar boyayı bozabilir ve fiziksel özelliği bozulan boya filtre ve memelerde tıkanmaya neden olabilir. Dolum sırasında su bazlı boyanın hava ile temas ettiği süre en aza indirgenmelidir. Çünkü su bazlı boya çok çabuk kurur ve yüzeyde kabuk bağlayabilir. Aynı nedenle havanın hatlara, vaflere, vb. girmesi engellenmelidir. (hava geçirmez bir sistem gereklidir.) Boya, yol çizgi makinasına ikmal edilmeden önce, reçine ve pigmentlerin iyice kaynaşması için karıştırılmalıdır. Boya tenekeleri açıldığında hali hazırda üstleri kabuk bağlamış ise bu durum boya üreticisine bildirilmeli ve sonraki sevkıyatlarda kova içerisinde plastik poşet kullanılması ve yüzeye amonyak/su karışımı dökülmesi talep edilmelidir. Yüzeyi kabuk bağlamış boya kesinlikle karıştırılmamalıdır. Öncelikle yüzeyde kabuk bağlayan kısım ayrılmalıdır. Çabuk kuruyan su bazlı boyalar genellikle herhangi bir ilave gerektirmeden kullanılacak şekilde formüle edilmiştir. Kesinlikle solvent bazlı boyalara katılan solventler, su bazlı boyada kullanılmamalıdır. Aksi taktirde boya derhal jelleşecektir. Meme: Eğer boya püskürtmesi iyi değil ve boya güzel pülverize olmuyorsa, daha iyi bir püskürtme için 2 yol mevcuttur. 1. Su bazlı boya viskozitesi, solvent bazlı boyaya göre biraz daha yüksektir. Dolayısıyla püskürtme ayarları bu özelliğe göre uyarlanmalıdır. Havasız (Airless) için pompa basıncı yükseltilmeli ve/veya daha büyük ölçüde veya açıda nozullar kullanılmalıdır. Basınçlı sistemde ise viskozite farkının püskürtmeye etkisi daha azdır. Yine de tank basıncının bir miktar arttırılması ve boya tabancası iç ve dış nozullarının açı, genişlik ve debilerinin ayarlanması daha iyi bir püskürtmeye yardımcı olacaktır. 2. Su bazlı boyanın viskozitesi sadece ve sadece suyla seyrelterek düşürülebilir. Maksimum seyreltme oranı %2’dir. Ancak yolun trafiğe açılma süresinin bir miktar artacağı hesaba katılmalıdır. Bu süre bağıl nem oranının yüksek olması durumunda daha da artacaktır. Boya filtreleri: Boya üreticileri genellikle 500 μm (mikro metre) ile filtreleme yapar. Bize göre havasız (airless) uygulamada kullanılabilen en küçük nozul ise 375 μm’dir (X15 ölçü nozul). Dolayısıyla yol çizgi makinasında hem göz aralığı hem de kapasitesi küçük filtre kullanımı arıza için davetiyedir. Filtre seçimi ile ilgili bazı noktalar:  Pompanın emiş tarafında filtre olmalıdır.  Filtre, kullanılmak istenen nozul ölçüsünden %10 daha küçük olmalıdır.  Filtreler depolamada oluşmuş kabuklanmaları ve pulları ayırmak için dizayn edilmelidir.  Naylon ve sentetik filtre torbaları sık aralıklarla temizlenmeli/değiştirilmelidir.  Pompa ve boya tabancaları arasına ilave filtreleme eklenebilir. Boya akümülatörleri: Çizgi daralmasının en yaygın nedeni, boya titreşimidir. Pompanın her hareketi arasında oluşabilir ve yüksek viskoziteli boyalarda daha çok görülür. Bu durum pompa ile boya tabancaları arasına nitrojen dolgulu akümülatörler bağlanarak giderilebileceği gibi uzun boya hortumları (10-15 m) kullanılması da titreşimi absorbe edecek ve akümülatör görevi görecektir. Başarılı bir uygulama için koşullar İklim koşulları: Su bazlı yol çizgi boyaları geleneksel solvent bazlı boyalara göre özellikle yüksek nemde çok daha çabuk kurur. Ancak iklim koşullarına karşı solvent bazlı boyalara göre daha hassas kalmaktadırlar. Kuruma süresini etkileyecek önemli parametreler düşük hava ve yol sıcaklığı, yüksek bağıl nem, çiy ve yağmurlardır.  Her zaman hava durumu tahminlerini takip edin.  Eğer 2 saat içerisinde yoğun yağmur bekleniyorsa uygulamaya başlamayın.  Diğer tüm yol çizgilerinde olduğu gibi ıslak zemin üzerine uygulama yapmayın.  10°C altındaki ve 40°C üzerindeki hava sıcaklığında uygulama yapmayın.  Havadaki nem oranının kuruma süresine etkisi çok yüksektir. Havadaki nem oranının 80% üzerinde olması durumunda kurumayı çabuklaştıran özel cam küreciklerinin kullanılmasını tavsiye ediyoruz. Yol yüzeyi: Su bazlı yol çizgi boyası eski çizgilerin yenilenmesi dahil birçok farklı yol yüzeyinde kullanılabilir. Yol yüzeyinin kalitesi ve temizliği boya yapışmasını ve dolayısıyla yol çizgisinin ömrünü etkileyecektir.  İdeal olarak uygulama alanı uygulamadan birkaç gün önce su jeti ile temizlenmelidir.  Toz ve agregaların temizlenmesi için boya tabancaları önüne hava hava tabancası monte edilebilir.  Taze beton yüzeyin kürlenmesi için su bazlı yol çizgi boyası uygulanmadan önce alt tabakadaki yüksek alkalinite nedeniyle en az 1 ay beklenmesi gerekir. Ekipman temizliği Su bazlı yol çizgi boyaları son derece hızlı bir şekilde kuruyacak şekilde formüle edilmiştir. Ancak sıvı haldeyken sadece su ile kolayca temizlenebilir. Bu nedenle tankların, hatların ve tabancaların temizlenmesi problem değildir. Günlük temizlik: Ekipmanın yıkanması veya tabanca temizliği için sadece temiz su kullanın. Hava başlıkları ve memeler çıkartılarak dikkatli bir şekilde su ve plastik bir fırça ile (örneğin bir diş fırçası) temizlenmelidir. Emiş ve hat filtreleri de dikkatli bir şekilde kontrol edilmelidir. Boyanın hatlarda veya tabanca ve memelerde kurumasına izin verilmemelidir. Hava başlıkları, memeler günlük olarak sökülmeli ve amonyak/su karışımı ve yumuşak telli fırça ile temizlenmelidir. Meme: Boya tükenmeden yol çizgi uygulaması durdurulmalıdır. Böylece hatlarda boya kalacak ve sisteme hava girişi engellenecektir. Sadece birkaç dakikalığına uygulamaya ara verilecek dahi olsa boya tabancaları boşaltılmalıdır. Uygulama sonrasında tanklar boya dolu olarak bırakılmalıdır. Yol çizgi makinası park edildikten sonra, yüzey kabuklanmasını engellemek için yüzeye az miktarda amonyak/su karışımı dökülmesi gerekebilir. Uygulamaya başlamadan önce tank içerisindeki boya yüzeyinde kabuklanma olup olmadığı kontrol edilmelidir. Uygulama dışında sistem kapalı bırakılmalıdır. Sistem havasız (airless) ise pompa basıncının kapalı olmasına dikkat edilmelidir. Eğer sistem uzun süredir kullanılmamışsa, öncelikle amonyak/su karışımı püskürtülmelidir. Eğer sistemde boya kurumuş halde ise MEK (Methyl Ethyl Ketone veya Butanone) veya Aseton ile temizlik yapılması boyanın yeterince yumuşamasını ve sistemden çıkarılabilmesini sağlayacaktır. Sezon sonu temizliği: Önce sistem tamamen boşaltılmalı ve sonra su ile yıkanmalıdır (tüm tahliye tapaları ve düşük noktalardaki borular açılmalıdır). Hatlar, tabancalar, memeler ve hava başlıkları çıkarılmalı ve ayrıca temizlenmelidir. Yeni sezona başlamadan önce boya tabancalarındaki o-ring ve contalar değiştirilmelidir. Solvent bazlı boyadan su bazlı boyaya geçiş yapılacaksa, aşağıdaki temizlik prosedürü önerilmektedir: 1. Tüm ekipman tabancalardan temiz solvent çıkıncaya kadar solvent ile temizlenmelidir. Geri dönüş hatları unutulmamalıdır. 2. Tüm ekipman dikkatlice aseton ile temizlenmelidir. (örnek olarak küçük bir makina için 5 litre) Geri dönüş hatları unutulmamalıdır. 3. Tüm ekipman temiz su ile spreylemede hiç aseton kokusu kalmayıncaya kadar temizlenmelidir. (örnek olarak küçük bir makina için 10 litre) 4. Tüm filtreler kontrol edilmeli ve gerekli ise temizlenmelidir. 5. Boya tabancası kafası aseton ve su ile temizlenmeli, nozullara özel önem gösterilmelidir.

^ÜST

                   Yol Makina’nın tescilli markasıdır.

© Copyright MMXIV, Yol Makina